In de gevangenis met die lui

Boeken etc

Deze week verscheen het boek van Joost Ramaer: De geldpers, de teloorgang van het mediaconcern PCM. Helaas kon ik niet op de presentatie zijn om te zien hoe het eerste exemplaar in ontvangst werd genomen door Wim van Norden (92), een van de oprichters van Het Parool en tevens erevoorzitter van de Stichting Democratie en Media.

Geldpers2

Van Norden heeft in 1968 ook aan de wieg gestaan van de Perscombinatie en nadien heeft hij een belangrijke rol gespeeld bij de overname van kranten en uitgeverijen. Een groot man, Van Norden, misschien wel de enige echte courantier van Nederland.

In De Geldpers wordt de vernietiging van Van Nordens levenswerk beschreven.

Ongetwijfeld is Van Norden op de presentatie de beheersing zelve gebleven, maar van binnen zal het bij hem hebben geonweerd. Je wordt per slot niet zo oud om alles wat je tot stand hebt gebracht weer verwoest te zien door een stelletje amateurs.

De teloorgang van PCM lijkt op het debacle van de Noord/Zuidlijn! Met dit verschil dat het geld niet in een bodemloze put is gegooid, maar is gestolen door een troep geldhaaien uit Londen.

De Geldpers is een dik boek en ik heb het nog niet helemaal uit, maar wat ik tot dusver heb gelezen veroorzaakt bij mij een aan woede grenzende ergernis. Op bijna elke pagina is het raak. Binnen PCM was men vooral bezig elkaar tegen te werken, terwijl om hen heen de kas werd geleegd en de huisraad wordt meegenomen. Dat gebeurde op klaarlichte dag en geen enkele PCM-bestuurders had er verweer tegen. Ze misten eenvoudig het financieel inzicht om goede van kwade bedoelingen te onderscheiden.

In feite hadden ze totaal geen idee. Marc Chavannes, redacteur van NRC/Handelsblad, vertelde mij eens dat hij aan de toenmalige bestuursvoorzitter Theo Bouwman heeft gevraagd of het Private Equity Fund Apax werkelijk van plan was te investeren in PCM.

“Ja”, zou Bouwman, gezegd hebben, “ze hebben daar diepe zakken”.

“Om er geld in te stoppen, niet om eruit te halen”, antwoordde Chavannes.

Hij heeft in dat opzicht vreselijk gelijk gekregen. Van al die mooie investeringen is niets terecht gekomen en toen het avontuur achter de rug was, bleef PCM zo berooid achter dat het voor een prikkie kon worden overgenomen door de Belgische Persgroep.

Van de hoofdrolspelers blijft in het boek van Ramaer niet veel over. Als lezer sta je paf dat ze telkens de verkeerde mensen weten aan te stellen, van Peter van Dijk tot Els Swaab en van Theo Bouwman tot Ben Knapen. De laatste twee zijn er ook nog eens met vette bonussen vandoor gegaan. Ik vroeg aan Chavannes wat hij daarvan vond. Ooit was hij de concurrent. van Knapen voor het hoofdredacteurschap van NRC/Handelsblad.

Ben Knapen

Maar Knapen kreeg de job, liep vervolgens naar Philips om als voorlichter zijn zakken te vullen en keerde daarna terug als bestuurder bij PCM om nog meer zijn zakken te vullen. Een geweldige opportunist die goed voor zichzelf heeft gezorgd.

Uit De Geldpers komt Knapen naar voren als iemand die volstrekt niet op zijn taak is berekend. Ik gebruik hier zulke felle bewoordingen, omdat de Bouwmannen en Knapens het bedrijf hebben laten uitkleden, waardoor de journalisten die eigenlijke werk deden met de gebakken peren zijn blijven zitten.

“Moeten die lui, net als in de Verenigde Staten, geen gevangenisstraf krijgen?”, vroeg ik aan Chavannes. Hij was het met me eens.

Hilarisch in De Geldpers is het optreden van Ton aan de Stegge, die door de Apax-zetbazen was aangebracht op de boel te redden. De man, per ongeluk rijk geworden in de telecom, kwam in zijn Aston Martin voorrijden. Hij was nog maar net aan het voorlezen van zijn tweede sheet – “Creating a focused newspaper compagny” – of commissaris Theo Strengers rees op en riep: “Zo’n waardeloze presentatie heb ik nooit gezien!”.

Zo ging het daar bijna elke dag. De Geldpers aanbevolen. Erg om te lachen, als het niet zo treurig was.

Het Parool,  19 december 2009