Tragiek van de sociaaldemocratie

Invallen

Het dilemma van de sociaaldemocratie is dat zij de welvaart wil verhogen in een kapitalistische wereld. Je moet aan het systeem meedoen om het te kunnen veranderen. Met als gevolg dat de sociaaldemocraten niet het systeem hebben veranderd, maar dat het systeem de sociaaldemocraten heeft veranderd. Nog onlangs hoorde je gemor onder Duitse arbeiders, omdat hun vakbondsmensen bij de loononderhandelingen in de grootste Mercedesssen kwamen voorrijden.

Wim Kok

Wim Kok (prent: Jos Collignon) gezien bij de commissie-De Wit? Tony Blair gezien bij de commissie-Irak? Twee iconen van de sociaaldemocratie zaten in het beklaagdenbankje.

Vooral Wim Kok gaf een triest gezicht. De ex-premier van Paars was een oude man van overgewicht geworden.
Hij voldeed aan het klassieke beeld van de dikke kapitalist. Zat daar degene die als jonge socialist met de button had rondgelopen: ‘Ik pik het niet”?

Ooit sprak Wim Kok over ‘exhibitionistische salarisverhogingen’. Later bleek dat hij het woord ‘exhibitionistisch’ niet had willen gebruiken, maar dat het ‘exorbitant’ moest zijn.

Toen stapte Kok op als premier en ging het bedrijfsleven in. Als commissaris van ING kreeg hij te maken met die exhibitionistische uitwassen en  wat deed hij eraan? Niets. Hij moest wel meedoen, zei hij. Het was een ratrace waar je je moeilijk aan kon onttrekken. Na afloop van het verhoor vluchtte Kok via een geheim gangetje naar het parkeerterrein. Arie van der Zwan sprak er schande van in Buitenhof. Kok moet op zijn woorden terugkomen, want op deze manier schaadt hij de integriteit van de sociaaldemocratie, zei Arie.

Ik ben benieuwd.

Een paar dagen daarvoor was Kok in de Rode Hoed nog eregast geweest, toen Wouter Bos de J.M. den Uyllezing uitsprak. Kok zat op de eerste rij en knikte instemmend toen Bos het had over ideologische veren, waarvan er een paar misschien te vroeg waren afgelegd. Ik moest even aan de oude Drees (1886-1988) denken, die zelf altijd zuinig had geleefd: het kacheltje op de laagste stand en geen goed betaalde commissariaten na zijn pensioen. Maar boeken schreef Drees wel.

Tony Blair

Tony Blair gedroeg zich anders dan Kok: welbewust en agressief. Maar hij kon iets waartoe Kok kennelijk niet in staat was: hij draaide en loog zichzelf de hemel in. De commissie kreeg hem niet kapot, maar nooit zal Tony Blair nog een belangrijke functie vervullen. Voor eeuwig met pensioen.

Dat is de tragiek van de sociaaldemocratie: haar kinderen worden opgegeten door het systeem. Maar er is een troost. Het komt voor in de beste families. Deze week is een boekje opengedaan over de Amerikaanse presidentskandidaat John Edwards. Die zei altijd op te komen voor het gewone volk. Nu heeft een medewerker onthuld dat Edwards laatdunkend spreekt over arbeiders en dat hij leeft van leugens. Uit zijn dure Italiaanse pakken liet hij het merkje knippen en vervangen door ‘Made in America’.

De wereld wil bedrogen worden en politici doen daar graag aan mee.

Binnenlands Bestuur, 5 februari 2010