De aftrap van een krantenoorlog

Columns

De cijfers van Het Oplage Instituut (HOI) waren opnieuw niet erg bemoedigend voor de kranten en tijdschriften. Slechts twee dagbladen slaagden erin hun oplage gelijk te houden: de Barneveldse Krant en Het Parool. Hartelijk gefeliciteerd, daar in Barneveld! Vergeleken met het overeenkomstige kwartaal in 2008 heeft Het Parool erin 2009 zelfs 16 (zestien) nieuwe abonnees bij gekregen.

Mag ik u welkom heten. Het zijn er helaas net te veel om op huisbezoek te gaan, maar anders had ik mij even persoonlijk aan u voorgesteld.

De rest verloor.

Bij De Telegraaf gingen er zo’n twintigduizend vanaf, bij het AD vijftienduizend, bij NRC/Handelsblad tien duizend en bij de Volkskrant zo’n negenduizend. Overal zag je hetzelfde beeld. Het lijkt niet de tijd om een krantenoorlog te voeren, maar inmiddels zijn de twee kwaliteitsbladen – de Volkskrant en NRC/Handelsblad – met elkaar in gevecht gewikkeld. Animositeit tussen deze twee kranten bestond al langer, maar nu zij in twee verschillende concerns zitten, lijkt de strijd pas goed losgebarsten.

De aftrap werd verricht door Pieter Broertjes.

De hoofdredacteur van De Volkskrant zegde ze NRC/Handelsblad de wacht aan door in deze krant – inderdaad, journalisten onder elkaar – te verklaren dat ze daar in Rotterdam “weer een echte concurrent” zijn geworden. Waaraan hij vrolijk toevoegde: “ze zullen het moeilijk krijgen met ons. We zullen ze opzoeken”. Ik zag meteen een donker steegje voor me. Broertjes die juist met zijn blad op tabloidformaat was overgegaan, blaakte van het zelfvertrouwen, niet in de laatste plaats omdat Arnold Grunberg en Aaf Brandt Corstius als columnisten waren overgelopen van de NRC-bladen naar de Volkskrant. Dat was de langgekoesterde wraak voor de overgang van Jan Blokker van de Volkskrant naar NRC/Next.

aprilgrap

Het antwoord bleef niet lang uit en op 1 april sloeg NRC/Next hard terug met een eenmalige uitgave op groot formaat, waarin de werd draak gestoken met de wijze waarop de Volkskrant zichzelf ruimhartig had laten feliciteren. Blokker schreef onder de kop “Een krant kan niet breed genoeg zijn” een niet ongeestige pastiche op het hoofdartikel in de Volkskrant, dat het nieuwe formaat zo’n beetje had aangekondigd als het achtste wereldwonder.

Dat alles valt te rangschikken onder goedmoedige speldenprikken, maar dat neemt niet weg dat beide kranten onder druk staan, en met name hun hoofdredacteuren. Tegenwoordig wordt in elke interview aan Pieter Broertjes gevraagd wanneer hij nou eens eindelijk vertrekt. Birgit Donker, hoofdredactrice van NRC/Handelsblad, staat er nauwelijks beter voor. Onlangs vertelde de nieuwe eigenaar/uitgever Derk Sauer in Adformatie dat hij de dag nà de val van kabinet mevrouw Donker had opgebeld. Sauer had zich geërgerd aan de opening “Kabinet gevallen”,  wat iedereen toen natuurlijk allang wist. “Ik wil niet weten wat er is gebeurd, want daar zijn andere media sneller in, ik wil weten waarom het is gebeurd”, liet Sauer aan Donker weten.

Hoe de reactie van mevrouw Donker werd helaas niet door Adformatie vermeld. Het moet sowieso voor de hoofdredacteur van NRC/Handelsblad een hard gelag zijn om de vingers te worden getikt door iemand die vroeger hoofdredacteur is geweest van de Nieuwe Revu. Ik bedoel maar: met bezuinigingen in het verschiet zal er intern nog een zwaar robbertje worden gevochten.

Net als bij de rijksoverheid weet nog niemand precies hoe er moet worden bezuinigd, maar wat betreft de sportpagina’s heeft NRC/Handelsblad daar inmiddels wel iets opgevonden. Zo blijft de dienstdoende redacteur steeds vaker thuis bij grote sportevenementen en verslaat hij de wedstrijd door in zijn huiskamer naar de televisie te kijken. Het verslag wordt dan opgeleukt met persoonlijke indrukken, zoals onlangs gebeurde door Guus van Holland bij de klassieker Milan-San Remo.

Zelfs voor een kwaliteitskrant is het een noodzaak om in deze zware tijden een beetje creatief te zijn. De thuis-voor-de-buis-aanpak als journalistieke methode kan ook heel goed worden toegepast op de Haagse politiek. Overdag hoef je alleen maar kanaal 24 aan te zetten en ’s avonds moet je ervoor zorgen dat je Ferry Mingelen niet mist. En klaar is kees. Gek dat niemand daar eerder aan heeft gedacht.

Het Parool, 3 april 2010