Peter R., rechter C. en Koos H.

Columns

Terugkijkend naar de drie afleveringen over seriemoordenaar Koos H. denk ik dat Peter R. de Vries maar één fout heeft gemaakt. Zijn fout is dat hij na de eerste uitspraak van de rechter niet in hoger beroep is gegaan. Dat hij daartoe geen geduld had en meteen de uitspraak van de rechtbank aan zijn laars lapte, kan duiden op te grote commerciële belangen.
Een jarenlange procedure was weer wat anders geweest, maar De Vries had best nog even kunnen wachten met wat Sytze van der Zee bij Nova “burgerlijke ongehoorzaamheid” noemde.

Net als voetbalscheidsrechters maken ook gewone rechters fouten, maar anders dan bij voetbalscheidsrechters is er bij de gewone rechter nog een hogere instantie die een beslissing terug kan draaien. Door zijn houding is Peter R. de Vries in conflict gekomen met de rechtstaat. Het belang van de rechtstaat vertegenwoordigt zeker een hoger belang dan de privacy van Koos H. Of het in dit geval ook een hoger belang is dan de vrijheid van meningsuiting weet ik niet.

Verder neem ik toch mijn petje af voor wat Peter R. de Vries gedaan.

Koos H.

Zuiver logistiek lijkt het me al een hele toer om met een verborgen camera de gevangenis van Vugt binnen te komen. Mij zou het niet verbazen als hij daarbij ook van binnenuit is geholpen. Dat Koos H. nog een stelletje lijken in de kast heeft liggen, is erg genoeg, maar dat is niet wat op mij de meeste indruk maakte. Het meest schokkende vond ik de gemutileerde aflevering drie over de verhouding van Koos H. met wijlen mr. Cornelis Stolk, de toenmalige vice-president van de Haagse rechtbank.

Cornelis Stork

Je verwacht dat toch niet zo gauw in Nederland: een hoge rechter, die een jonge crimineel uitzoekt om er een seksuele verhouding mee te beginnen. Om zich te laten pijpen verleende de rechter zijn protegé allerlei gunsten. Zo betaalde hij de rijlessen van Koos H. en ook zorgde hij er een paar maal voor dat de draaideurcrimineel werd vrijgelaten. Daardoor kreeg Koos H. de gelegenheid weer nieuwe moorden te plegen. In deel drie kwam zeer onaangenaam naar voren dat een andere rechter, die ook toen bij de zaak betrokken was en die veel moet hebben geweten, tot op de dag van vandaag de misdrijven van zijn collega Stolk probeert af te dekken.

Dat er seriemoordenaars bestaan, zoals Koos H., is een ruwe werkelijkheid.

Maar dat een Nederlandse rechter zo corrupt kan zijn, doet vragen rijzen naar de kwaliteit van de hele rechtspraak. Gaat hier slechts om een incident, of zijn de problemen meer structureel van aard? Nog vorig jaar verscheen De slapende rechter, een boek waarin W.A. Wagenaar, H. Israëls en P.J. van Koppen een grote aantal rechterlijke blunders verzamelden. De zaak tegen Lucia de Berk wordt daarin nog niet eens behandeld. Kort voordat De Slapende rechter uitkwam, had prof. Ton Derksen zijn bundel Het OM in de fout gepubliceerd, waarin 94 missers van het Openbaar Ministerie werden besproken. De twee boeken geven bij elkaar een onthutsend beeld van de luiheid, de domheid en het onvermogen, die rechters regelmatig tentoonspreiden.

Wie herinnert zich bijvoorbeeld niet de Eper Incest-zaak, die in het begin van de jaren negentig speelde? Ook in die zaak stapelde rechercheurs, aanklagers en rechters die ene stupiditeit op de andere. Het leek wel of die mensen per se alles wilden geloven wat hen door het vermeende slachtoffer Jolanda verteld. Zaten zij zich soms te verlustigen aan al die wonderlijke verhalen over orgieën, verkrachtingen en kinderlijkjes? Sonja Barend heeft toen nog een hele uitzending met Jolanda gemaakt, een gebeurtenis waaraan je alleen met plaatsvervangende schaamte kunt terugdenken. Intussen weten wij dat vrijwel alles wat Jolanda heeft verteld onzin is, maar de zogenaamd schuldige zit twintig jaar later nog steeds vast.

Toegegeven: van slaperigheid naar corruptie is nog een hele stap, maar bevorderlijk voor het vertrouwen in de rechtstaat is dit allemaal niet.

Het Parool, 24 april 2010