Het vrouwenschaak – vroeger ook wel damesschaak genoemd – is in deze rubriek altijd stiefmoederlijk bedeeld geweest. De reden daarvoor is dat vrouwenschaak over het algemeen op een aanzienlijk lager niveau wordt beoefend dan het mannenschaak.
Op een heel enkele uitzondering na – Judit Polgar – behoren vrouwen niet tot de beste honderd schakende mensen. Judit is de enige vrouw, de overige 99 zijn mannen. En dat is toch vreemd, want in de exacte wetenschappen hebben vrouwen wel degelijk hun entree gemaakt. Maar niet in het schaken, waar Judit Polgar zich al jaren niet meer bij de vrouwen laat zien.
Voor haar valt daar niets te halen; ze speelt uitsluitend nog mee met de mannen.
Dit gezegd zijnde, kun je het vrouwenschaak op twee manieren benaderen. De eerste benadering luidt: ophouden met die handel, schaf het vrouwenschaak af. Dat klinkt tamelijk cru, maar de achterliggende gedachte is dat vrouwen pas naar een hoger niveau zullen groeien wanneer zij worden gedwongen met de mannen mee te doen. Het is slechts vernederend wanneer vrouwen opgesloten blijven in hun eigen getto van het damesschaak.
De tweede benadering wil dat getto juist in stand houden. Vrouwen spelen hun eigen vrouwentoernooien en halen zo hun eigen vrouwengeldprijzen. Daardoor zal de toestroom van schakende vrouwen alleen maar toenemen. Het is een gewoon een kwestie van lange adem.
Deze week heeft de Georgische Nana Dzagnidze in Jarmuk de FIDE Grand Prix gewonnen met een score van 9 uit 11. Dat is een uitstekende prestatie, daar niet van, maar voortdurend las ik dat ze een toernooiprestatie leverde van meer dan 2900! Als je in zulke getallen denkt, kom je terecht bij supergenieën, bij wie zelfs Kasparov en Carlsen in de schaduw moeten staan. Door twee remises aan het eind kwam Dzagnidze tenslotte uit op een toernooiprestatie van 2747, precies 269 punten boven haar laatste rating van 2478. Al die cijfers moeten wij met een korreltje zout nemen. Vooral in het vrouwenschaak heeft zich een enorme inflatie voorgedaan.
Nana Dzagnidze, die met anderhalve punt voorsprong won, is 23 jaar oud. Zij was wereldkampioen bij de meisjes onder twaalf. In 2008 kreeg zij de grootmeestertitel – de vrouwengrootmeestertitel, want verschil moet er zijn. Dat zijn allemaal aardige resultaten, maar niemand had gedacht dat zij een Grand Prix toernooi kon winnen, waaraan ook twee voormalige wereldkampioenen – vrouwenwereldkampioenen – meededen, te weten: Maia Tsjiboerdanidze en Antoaneta Stefanova. Ze wist van beide kampioenen te winnen en de 6.500 dollar van de eerste prijs in de wacht te slepen.
Uiteraard werd het toernooi bezocht door FIDE-president Kirsan Iljoemzjinov, die momenteel op verkiezingscampagne is. Iljoemzjnov heeft er, in een smerige strijd, alles op gezet om zijn tegenstreven Anatoli Karpov te verslaan. Nadat hij aanvankelijk Karpov met allerlei rechtzaken had bedreigd, heeft de oud-wereldkampioen nu teruggeslagen. Als Iljoemzjinov zijn beschuldigingen niet hard maakt, zal Karpov op zijn beurt een proces beginnen – wegens smaad. De Wereldschaakbond is een Luilekkerland voor advocaten geworden.
’t Is een gezellige boel bij de FIDE.
Tsjiboerdanidze-Dzagnidze
1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pg1-f3 d7-d5 4. Pb1-c3 c7-c6 5. e2-e3 Pb8-d7 6. Lf1-d3 d5xc4 7. Ld3xc4 Lf8-d6 8. 0-0 0-0 9. b2-b3 e6-e5 10. h2-h3 Dd8-e7 11. Dd1-c2 b7-b5 12. Lc4-d3 Lc8-b7 13. Pf3-g5 h7-h6 14. Pg5-e4 Ld6-c7 15. Pe4-g3 Tf8-c8 16. Pg3-f5 De7-f8 17. f2-f4 e5xd4 18. Pf5xd4 a7-a6 19. a2-a4 c6-c5 20. Pd4-f5 c5-c4 21. b3xc4 b5xc4 22. Ld3-e2 Lc7-b6 23. Ta1-b1 Ta8-b8 24. Kg1-h2 Lb6-a5 25. Le2-f3?
Nodig was: 25. Tfd1 Lb4 26. e4 Lc3 27. Dc3 Le4 28. Tb8x Tb8x 29. Pe3, met ongeveer gelijk spel. Na de tekstzet komt wit in de problemen.
25. … Lb7xf3 26. Tb1xb8 Tc8xb8 27. g2xf3
Niet mooi, maar 27. Tf3x is nog gevaarlijker.
27. … g7-g6 28. Tf1-g1 Kg8-h7 29. Pf5-h4 La5xc3 30. Dc2xc3 Df8-b4!
De witte stukken staan verspreid. Zwart is in het voordeel.
31. Dc3-d4 Db4xa4 32. e3-e4
Wanhoop.
32. … Da4-c2+ 33. Ph4-g2 Tb8-b3 34. Lc1-e3 Tb3-d3 35. Dd4-a7 Dc2-e2 36. e4-e5 Pf6-h5 37. Da7-b7 Ph5-g7 38. Tg1-e1 De2-a2 39. Db7-e4 Pd7-f8 40. De4-b7 c4-c3 41. Le3-c1 Pf8-e6! 42. Db7xf7 Td3xf3 43. Te1-e3 Tf3xe3 44. Lc1xe3 c3-c2 45. Df7-d7 Da2-c4
en opgegeven. Na 46. Dd2 Pf5 is er weinig lol meer aan voor wit.
Mkrtchian-Dzagnidze
1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pb1-c3 Lf8-b4 4. Dd1-c2 0-0 5. a2-a3 Lb4xc3+ 6. Dc2xc3 d7-d5 7. Lc1-g5 d5xc4 8. Dc2xc4 b7-b6 9. Ta1-d1 Lc8-a6 10. Dc4-c2 Pb8-d7 11. e2-e4 Dd8-c8 12. Lf1xa6 Dc8xa6 13. Pg1-e2 c7-c5 14. 0-0 Ta8-c8 15. Pe2-c3 Tf8-e8 16. Td1-d2 b6-b5 17. d4xc5 Tc8xc5 18. Lg5xf6 Pd7xf6 19. Tf1-d1 Da6-b7 20. Td1-d4 Db7-c7 21. Dc2-e2 Dc7-e5 22. Td4-d8 Kg8-f8 23. Td8xe8+ Pf6xe8 24. Td1-d8 De5-c7 25. De2-d3 Kf8-e7 26. Td8-d4 g7-g5 27. Dd3-e3 a7-a6 28. g2-g3 h7-h6 29. Td4-d3 Pe8-d6 30. b2-b3 g5-g4! 31. De3-d4 h7-h5 32. Td3-e3 a6-a5 33. b3-b4 a5xb4 34. a3xb4 Tc5-c4 35. Dd4-g7?
In tijdnood doe je zo’n zet graag, maar 35. Dd2 of 35. De5 was wel zo veilig, want dan komt na 35. … Tb4x 36. Pd5+ in de stelling.
35. … Tc4xb4!
Nu is deze zet gewoon mogelijk.
36. e4-e5 Pd6-f5 37. Dg7-f6+ Ke7-e8 38. Te3-d3 Tb4-d4 39. Df6-h8+ Ke8-d7 40. Td3xd4+ Pf5xd4 41. Pc3-e4 Dc7-c1+ 42. Kg1-g2 Pd4-f3! 43. Pe4-f6+ Kd7-c7
en wit gaf op. Het mat is niet meer te vermijden.
Stefanova-Dzagnidze
1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pg1-f3 d7-d5 4. Pb1-c3 c7-c6 5. e2-e3 Pb8-d7 6. Lf1-d3 d5xc4 7. Ld3xc4 b7-b5 8. Lc4-d3 Lf8-d6 9. Pf3-g5 Lc8-b7 10. Dd1-f3 a7-a6 11. a2-a4 h7-h6 12. Df3-h3 b5-b4 13. Pc3-e4 Ld6-e7 14. Ld3-c4 O-O 15. Pe4xf6+ Le7xf6 16. Pg5xe6?! f7xe6 17. Lc4xe6+ Tf8-f7 18. O-O Dd8-e7 19. a4-a5 c6-c5 20. Lc1-d2 Ta8-e8 21. Le6-b3
Wit kan ook op f7 nemen, maar dan wacht hem een lange strijd om nog remise te maken.
21. … Kg8-h8 22. d4xc5 Tf7-f8 23. Lc3xb4 Pd7-e5! 24. Lb4-a3 Lb7-c8 25. Dh3-g3 Le7-h4!
Wit heeft allerlei dreigingen, maar met deze uitval kan zwart de dames ruilen.
26. c5-c6 Lh4xg3 27. Lb4xe7 Lg3xf2+ 28. Tf1xf2 Tf8xf2 29. Kg1xf2 Te8xe7 30. Lb3-d5 Te7-c7
Zo, nu is ze een stuk kwijt. Wit had kunnen opgeven.
31. Kf2-g3 Pe5xc6 32. Ta1-c1 Lc8-b7 33. b2-b4 Tc7-c8 34. e3-e4 Pc6xb4 35. Tc1-b1 Lb7xd5 36. Tb1xb4 Ld5xc4 37. Tb4-b7 Tc8-c5 38. Kg3-f4 Tc5xa5 39. e4-e5 Ta5-a2 40. Tb7-c7 Lc4-b5
en wit gaf op.
Het Parool, 10 juli 2010