De dubbele tong van Slangenburg

Beweringen en bewijzen

Toen ik in NRC/Handelsblad las dat vijf vooraanstaande CDA’ers zich de afgelopen zomer hebben teruggetrokken op kasteel Slangenburg, ten einde daar in het geheim de toekomst van hun partij te bespreken, dacht ik eerst dat het een grap was.

Maar het was geen 1 april: kasteel Slangenburg bestaat echt.

Slangenburg 1

Het ligt niet ver van Doetichem. Voordat men in de veertiende eeuw de eerste fundamenten legde, moet het een broedplaats van slangen zijn geweest. Het was een slangenkuil die de naam van borch of burg kreeg, toen de hoofdbewoner zich erin verschanste als in een kleine vesting.

Drie eeuwen later zou het kasteel bewoond worden door generaal Johan van Baer (zie foto), een overtuigd katholiek, die het Nederlandse leger uit de penarie wist te redden door een heldhaftig optreden tijdens de Slag van Ekeren in 1703.

Fredeik van Baer

Tegenwoordig fungeert Slangenburg als een toevluchtsoord van rust en retraite. Het kasteel

is het gastenverblijf van de Benedictijner Abdij St. Willebrord. De monniken hebben de exploitatie uitbesteed aan leken en andere vrijwilligers, maar heeft u behoefte aan een goed gesprek met een geestelijke, dan kan dat altijd. Ook de vijf mannen die de toekomst van het CDA bespraken, lieten zich bijstaan door een monnik.

De kosten van logies zijn alleszins passabel en komen neer op 55 euro per nacht, maar dan moet u wel uw eigen bed opmaken. Het licht gaat om elf uur uit en elektrische apparatuur naar de kamer meenemen, wordt niet op prijs gesteld. Na die tijd staat de bezoeker er helemaal alleen voor en zal hij weerstand moeten bieden aan de vele verleidingen die uit de duisternis van de nacht hun kop op steken. Het kan behoorlijk spoken op Slangenburg.

Wat de vijf daar hebben besproken, heeft naast al het andere, natuurlijk ook een symbolische betekenis. In het christendom staat de slang voor de duivel, zoals wij reeds in het boek Genesis leren. Het was de slang die Eva verleidde tot het eten van de appel, waarmee de

zondeval van de mens werd ingeleid. Maar niet alleen de mens werd door God gestraft. De slang moet sindsdien kruipend door het leven moet gaan. Tevens kreeg het ongedierte te horen dat het zijn taak was om de mens in zijn hiel te bijten en dat in ruil daarvoor zijn kop zou worden ingetrapt.

De slang verbeeldt de voortdurende vijandschap tussen mensen.

De verboden vrucht, die wij ook terugvinden in de naam van het CDA, behoort tot de verleidingen waaraan de bezoekers van Slangenburg wordt blootgesteld. Voor hen die het kwaad kunnen doorstaan, gloort een nieuwe toekomst.

Hein Pieper

Eén van de vijf, Hein Pieper geheten, heeft nu gesproken. Met zulke namen is men geneigd alles en iedereen symbolisch te duiden. Hein staat voor iemand van hoge afkomst. Met de toevoeging Magere is hij de man met de zeis, die staat bij voor de Dood. Bij Pieper denken wij niet alleen aan de appel (alweer!) die uit de aarde komt, de zogenaamde aard-appel, maar ook aan dat apparaatje dat ons met een onheilspellend geluid waarschuwt voor onraad.

Typisch Pieper. Hij schudt zijn partijgenoten wakker.

Kortom, het zindert gewoon van de betekenissen, daar op Slangenburg. Dat was ook de belangrijkste reden waarom de vijf juist daar zijn neergestreken. In NRC/Handelsblad zegt Pieper “dat die symboliek nodig is” om het CDA te veranderen. “Maatschappij, religie en wetenschap moeten weer bij elkaar komen”, vindt Pieper. Uiteraard wil ik als gezaghebbend columnist graag aan dat streven een steentje bijdragen. Inmiddels hebben de vijf enorme bijval gekregen via een besloten kanaal van LinkedIn. Zo is een praatgroep van 250 leden ontstaan, die nog dagelijks groeit. Iedereen wil er, in het geheim, graag bijhoren. Met de huidige peilingen in het achterhoofd  is het geen wonder dat er veel CDA’ers bij zijn, die vroeger een politieke baan hadden, maar die door de slechte verkiezingsresultaten ineens werkloos zijn.

Michael Sijbom

Opmerkelijk genoeg behoort ook de huidige campagneleider Michael Sijbom tot de groep, terwijl hij toch vooral de nog functionerende partijtop vertegenwoordigt.  Maar zijn rol moet je natuurlijk symbolisch zien. Af en toe gooit hij een bom opzij, om vervolgens het effect van zijn daad zorgvuldig te analyseren.

De grote vraag is wat het Slangenburg-beraad gaat opleveren. Voorspellen is altijd gevaarlijk, maar mijn politiek neus én mijn fijn gevoel voor symboliek vertellen me dat binnenkort álle CDA-leden via LinkedIn ingelogd zullen zijn. Je hebt dan een openbaar beraad en een geheim beraad met dezelfde mensen. De slang spreekt dan volmaakt met een dubbele tong.

De Volkskrant, 18 februari 2011. Zie ook voor reacties.