De blues van Gligoric (88)

Schaken

Vorige week besprak ik in deze rubriek de ongelooflijke talenten van Mark Taimanov, die juist 85 was geworden. Hij is grootmeester op het schaakbord én concertmeester achter de piano. Tevens is hij vader van een driejarige tweeling. Het is niet de bedoeling van deze rubriek een bejaardentehuis voor schakers te maken, maar ik kan er niet om heen om te wijzen op de Svetozar Gligoric, ooit de sterkste schaker aller Joegoslaven, die in zijn geboorteland nog altijd een volksheld is.

Gligoric 2

Deze week werd hij 88. In zijn grote tijd heeft Gligoric zo’n beetje alle wereldkampioenen verslagen, al kwam hij voor de hoogste trede net iets tekort.

Kennelijk hebben muziek, schaken en een krasse oude dag veel met elkaar gemeen, want op zijn 88ste heeft Gligoric zijn eerste album gemaakt, getiteld:  How I survived the 20th century – hoe ik de twintigste eeuw heb overleefd. Het zijn twaalf composities in verschillende genres: blues, jazz, ballads en rap.

Vooral de rap van Gligoric zou ik graag willen horen en ik ben vast niet de enige. Zodra ik meer weet, breng ik u op de hoogte. Tijdens de presentatie van het album heeft Gligoric verklaard dat hij aan het eind van zijn leven terug is gekeerd naar zijn eerste grote liefde: de muziek. Nog meer dan schaken heeft de muziek hem gevrijwaard voor een leeg bestaan, aldus Gligoric.

Damjanovic

Overigens is er ook treurig nieuws over een andere schaker uit de tijd dat Joegoslavië nog bestond. Op 83-jarige leeftijd is Mato Damjanovic overleden, die lang bekend heeft gestaan als “de zwakste grootmeester uit de geschiedenis”. Hij heeft deze reputatie vooral aan Kortsjnoj te danken. Op een keer maakte Gufeld de fout door Kortsjnoj aan te spreken met “collega”, waarop de laatste met dedain antwoordde: “Nee, u bent een collega van Damjanovic”.

Later nam Gufeld wraak, toen Kortsjnoj op een keer toch remiseerde met Damjanovic. Waarop Gufeld aan Kortsjnoj een telegram stuurde met de woorden: “Zo, nu bent ook u een collega van Damjanovic”.

De zwakte van Damjanovic is vaak overdreven. Hij won van Ree, Timman, Hort en Flohr. Zelfs Botwinnik heeft hij een keer verslagen, dus zo slecht kan hij ook niet geweest zijn.
Wij gaan terug naar de levenden. Wist u dat de voormalige wereldkampioen Garri Kasparov heeft mee gedaan aan de Georgische variant van het televisiespelletje Who Wants To Be A Millionaire?

Georgië is nu eenmaal niet zo’n rijk land, vandaar dat de quiz daar heet: Wie Wil 20.000 Lari Winnen?

Dat is bijna 8.500 euro.

Kasparov en vrouw

Kasparov, die samen met zijn vrouw Dasha speelde, zou bij winst het geld afstaan aan een jeugdige tweeling, die beiden een hartoperatie nodig hadden. Het was reuze spannend en of het doorgestoken kaart was, weet ik niet, maar Kasparov en zijn vrouw beantwoorden de vijftien vragen allemaal goed. Zo ver was nog nooit iemand gekomen. Hulde voor onze grote kampioen! De beelden zijn te zien via Chessbase.

Batavia

Tenslotte nog dit: in het Amsterdamse café Batavia op de Prins Hendrikkade is voor de derde maal het Batavia Grolsch toernooi gehouden. Het moet daar een gezellige boel zijn geweest, waarbij Hans Böhm vergat dat hij het stemgeluid is van de concurrent Hertog Jan. Maar er werd ook nog sterk geschaakt door drie grootmeesters en zeven meesters. De Duitser Gerald Hertneck bleef het veld een half punt voor en hief het glas. De zeventienjarige Robin van Kampen, die tweede werd, kwam dichtbij zijn eerste grootmeestermeesterresultaat, maar haalde het net niet.

Hertneck-Bosboom
1. d2-d4 g7-g6 2. c2-c4 Lf8-g7 3. Pb1-c3 c7-c6 4. e2-e4 a7-a6 5. Lc1-e3 b7-b5 6. h2-h4 h7-h5 7. Pg1-f3 Pg8-f6 8. Dd1-b3 O-O 9. a2-a4 Dd8-a5 10. Lc1-d2 b5-b4 11. Pc3-d1 c6-c5 12. Lf1-d3 c5xd4 13. Ld2xb4 Da5-b6 14. a4-a5 Db6-b7 15. Pf3-d2 Lg7-h6 16. Db3-a3 d7-d6 17. Pd2-f3 Pf6xe4 18. O-O Lh6-g7 19. Tf1-e1 Lc8-f5 20. Pf3-g5 Pb8-c6 21. Ld3xe4 Lf5xe4 22. Lb5xd6 Le4xg2 23. Ld6-c5 Pc6-e5 24. Da3-g3 Lg2-h1! 25. Lc5xd4 Pe5-d3!

Met het fantasierijke spel dat wij van Bosboom kennen, heeft hij de grootmeester aan de rand van de afgrond gebracht.

26. Ld4xg7 Pd3xe1 27. Lg7xf8 Pe1-c2 28. Lf8-h6 Pc2xa1 29. Pd1-e3 f7-f6 30. Pg5-e6 Db7-e4 31. Pe3-d5 Lh1-f3 32. Kg1-h2 De4xe6?

Diagram1Hertneck-Bosboom

Tragisch, een blunder in een gewonnen stand.) 33. Dg3xg6+ en door zwart opgegeven.

Hertneck-Ris
1. c2-c4 c7-c6 2. d2-d4 d7-d5 3. Pg1-f3 Pg8-f6 4. Dd1-c2 d5xc4 5. Dc2xc4 Lc8-f5 6. g2-g3 e7-e6 7. Lf1-g2 Pb8-d7 8. O-O Lf8-e7 9. e2-e3 O-O 10. Tf1-d1 Dd8-c7 11. Pb1-c3 Ta8-c8 12. b2-b3 Pf6-e4 13. Pc3xe4 Lf5xe4 14. Lc1-b2 Tf8-d8 15. Dc4-e2 Le7-f6 16. Pf3-d2 Le4xg2 17. Kg1xg2 c6-c5

Niet veel aan de hand, maar nu begint de partij pas echt.

18. Pd2-e4! c5xd4

Ik had liever 18. … Le7 gespeeld.

19. Ta1-c1 Dc7-a5 20. Tc1xc8 Td8xc8 21. Pe4xf6+ Pd7xf6 22. Td1xd4!

Diagram2Hertneckt-Ris

Slim gespeeld. Nu blijkt dat 22. … Da2x 23. Dc2! gepaard gaat met de vernietigende dreiging 24. Ta4 met damewinst.

Tc8xd8 23. Td4-a4 Da5-d5+ 24. e3-e4 Dd5-c5 25. Lb2-a3 Dc5-b6 26. La3-e7 Td8-d7 27. Ta4-b4 Db6-a5 28. Tb4-b5 Da5-a6 29. Le7xf6 g7xf6 30. De2-g4+ Kg8-f8 31. Tb5-h5 Da6xa2 32. Th5xh7 Kf8-e7 33. Dg4-g8 Ke7-d6 34. Dg8-f8+ Kd6-c6 35. Th7xf7 Td7xf7 36. Df8xf7 Da2xb3 37. Df7xf6 b7-b5 38. h2-h4 Db3-d1 39. Df6xe6+ Kc6-c5 40. De6-e5+ Kc5-c4 41. h4-h5 Dd1-d8

en zwart gaf het tegelijkertijd op.

Thipsay-Van Kampen
1. e2-e4 c7-c5 2. Pg1-f3 d7-d6 3. d2-d4 c5xd4 4. Pf3xd4 Pg8-f6 5. Pb1-c3 a7-a6 6. Lf1-e2 e7-e5 7. Pd4-b3 Lf8-e7 8. O-O O-O 9. Tf1-e1 Lc8-e6 10. Le2-f3 a7-a5 11. a2-a4 Pb8-c6 12. Pc3-d5 Le6xd5 13. e4xd5 Pc6-b8 14. Pb3-d2 Pb8-d7 15. Pd2-c4 Pd7-b6 16. Pc4-e3 g7-g6 17. Dd1-d3 Dd8-c7 18. Te1-d1 Pf6-d7 19. Dd3-b5 f7-f5 20. Lf3-e2 Tf8-c8 21. Lc1-d2 Dc7-c5 22. b2-b4 Dc5xb5 23. Le2xb5 a5xb4 24. a4-a5 Tc8-c5 25. Lb5xd7 Pb6xd7 26. Ld2xb4 Tc5-c7 27. c2-c3 Ta8-a6 28. Pe1-c2 Kg8-f7 29. Pc2-a3 e5-e4 30. c3-c4 Pd7-e5 31. Ta1-a2 Tc7-d7 32. Lb4-c3 Le7-d8!

Een sterk zetje.

33. Lc3xe5 d6xe5 34. Pa3-b5 Ta6xa5 35. Ta2xa5 Ld8xa5 36. Kg1-f1 La5-b6 37. Td1-b1 Lb6-c5 38. Kf1-e2 Kf7-e7 39. g2-g4 Ke7-f6 40. h2-h3 h7-h6 41. Tb1-b3 Kf6-g5 42. g4xf5 g6xf5 43. Tb3-g3+ Kg5-f6 44. Tg3-g8 b7-b6 45. Tg8-e8 Td7-e7 46. Te8-f8+ Te7-f7 47. Tf8-e8 f5-f4 48. Te8-e6+ Kf6-f5 49. Pb5-d6+?

Diagram3Thipsay-Van Kampen

Nu gaat het snel mis.

49. … Lc5xd6 50. Te6xd6 Tf7-a7!

De winnende zet.

51. Td6-d8 f4-f3+ 52. Ke2-e1 e4-e3 53. f2xe3 Kf5-e4 54. Td8-e8 Ta7-a3 55. Ke1-f2 Ta3-a2+ 56. Kf2-f1 Ta2-d2 57. Te8-e6 b6-b5 58. c4xb5 Td2xd5 59. b5-b6 Ke4xe3

en zwart gaf op.

Het Parool, 5 maart 2011