Hoofdredacteuren for president

Columns

Graag wil ik vanaf deze plek Pieter Broertjes, de voormalige hoofdredacteur van de Volkskrant, feliciteren met zijn benoeming tot burgemeester van Hilversum. Hier en daar is misschien met enige verbazing gereageerd op de benoeming, maar ik denk dat ze een hele goeie aan Pieter hebben.

Als u het stil houdt, kan ik u verklappen dat Jan Tromp, de voormalige adjunct van de Volkskrant, binnenkort in Hilversum zal worden aangesteld als wethouder van Mediazaken, Koninklijke Feestdagen en Publieke Verlichting.

Het spreekt in Broertjes’ voordeel dat hij op zijn 58ste naar een nieuwe baan heeft gezocht en die ook heeft gevonden. Niets is zo armoedig als een hoofdredacteur, die na zijn aftreden zo’n beetje bij de krant blijft hangen. Hij (of zij) gaat dan meestal een columnpje schrijven of wat interviewtjes doen. Erg gewaardeerd worden die bijdragen doorgaans niet, maar vanwege de voormalige status van de betrokkene durft niemand er iets van te zeggen. Naarmate de jaren verstrijken, komt zo iemand ook niet meer weg, want nergens willen ze hem (of haar) nog hebben. Het is daarom een teken van talent dat Broertjes aan een nieuwe carrière is begonnen.

In het verleden was het gebruikelijk dat hoofdredacteuren niet uit de journalistiek voortkwamen, maar uit het politiek-maatschappelijk leven. Na hun aftreden keerden zij daarin weer terug. In de naoorlogse jaren combineerde de katholieke Romme het “staatkundig hoofdredacteurschap” van de Volkskrant met allerlei politieke functies. Ook bij Het Parool was het gewoon dat een hoofdredacteur ambities had die tot ver buiten de journalistiek reikten.

Heuven Goedhart

Dat gold al voor Van Heuven Goedhart, de eerste hoofdredacteur van deze krant. Hij begon bij De Telegraaf, maar kwam tijdens de bezetting terecht bij het illegale Parool. Het verzet stuurde hem naar Engeland, waar hij op voorspraak van Wilhelmina in het oorlogskabinet werd opgenomen als minister van Justitie. Na de bevrijding werd hij hoofdredacteur van de krant die hij mede had opgericht, maar in 1951 verliet hij Het Parool al weer om bij de Verenigde Naties te dienen als Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen. Wie meer over deze fascinerende figuur wil weten, verwijs ik naar de omvangrijke biografie Riemen om de kin! van Jeroen Corduwener.

Na Van Heuven Goedhart kwam er weer een jurist: mr. P.J. Koets. Die was leraar klassieke talen op het Barleus, maar had daarvoor al een rijk politiek leven geleid. Van journalistiek wist hij echter weinig. Op de eerste redactievergadering vouwde hij de krant uit en zei: “Laten wij de nabespreking beginnen op bladzijde één”. Er is toen voorzichtig een redacteur opgestaan, die gezegd heeft: “Mijnheer Koets, in de journalistiek heet een bladzijde een pagina. Daarom wordt bladzijde één altijd de voorpagina genoemd”.

Koets kreeg de bijnaam: “ leerling-hoofdredacteur”. Maar als onderwijsman leerde hij snel, en in de jaren vijftig liet hij de krant een onafhankelijke koers varen. Nadat Koets in 1961 aftrad, werd hij door Joop den Uyl gevraagd gemeenteraadslid te worden. Het wethouderschap van onderwijs, dat daaruit volgde, was hem op het lijf geschreven. Vijf jaar later bracht hij het zelfs tot locoburgemeester van Amsterdam.

Pieter Broertjes is dus beslist niet de eerste hoofdredacteur die de weg naar een politieke functie heeft gevonden. Nog onlangs is Ben Knapen, oud-hoofdredacteur van NRC/Handelsblad, hem voorgegaan. Niemand wist dat Knapen lid was het CDA, maar toch trad hij voor die partij ineens in het krijt als  staatssecretaris van Ontwikkelingssamenwerking.

Broertjes zal ook niet de laatste hoofdredacteur zijn, die zijn heil zoekt in een politieke functie.

Laten wij eens speculeren over de toekomstige carrières van de huidige hoofdredacteuren. Aangezien zijn vrouw wel eens een lijntje snuift, zoals zij onlangs per hyperbool opbiechtte, zie ik voor de huidige Volkskranthoofdredacteur Philippe Remarque wel het ministerschap van Volksgezondheid weggelegd. Peter Vandermeersch, hoofdredacteur van NRC/Handelsblad, wacht een ministerschap van Voorlichting & Propaganda, wanneer Vlaanderen zich weet af te scheiden. En Barabara van Beukering gaat natuurlijk voor het eerste vrouwelijke burgemeesterschap van Amsterdam.

Het Parool,  26 maart 2011