The Max Pam Globe
- Sinds 1998
- 19-04-2024
- @maxpam1 volgen © Max Pam
De Uri Geller van de 64 velden
Schaken
Een genie of een oplichter? Dat was de vraag, toen Andrey Slyusarchuk op de Oekraïense televisie met 2-0 de computer Rybka versloeg. De verbazing was des te groter, omdat Slyusarchuk zijn prestatie “blind” had geleverd, zonder het bord en de stukken te zien.
Hoe was dit mogelijk?
Rybka is een van de sterkste schaakprogramma’s ter wereld. Het ding is verschillende malen wereldkampioen geweest en op z’n allerkrachtigst speelt met een rating van boven 3.000. Daar kan zelfs Garri Kasparov niet tegenop. Slyusarchuk daarentegen heeft geen enkele schaaktitel. Niemand heeft hem ooit zien schaken tegen een mens van vlees en bloed. Sterker nog: tot dusver heeft hij zelfs geweigerd tegen een beginner een partijtje te spelen.
Wie weet: misschien beheerst hij niet eens de regels van het spel.
Wie is deze Slyusarchuk?
Hij zou van origine een neurochirurg zijn met een fabelachtig geheugen. Een ongehoord geheugenwonder is hij, iemand die miljoenen digitalen zou kunnen onthouden. Zijn kunnen heeft hij al verschillende malen op de televisie getoond en als showman is zijn populariteit in de Oekraïne de laatste jaren enorm gegroeid. Slyusarchuk beweert nu dat hij acht maanden geleden de regels van het schaakspel heeft geleerd en dat hij het spel verder onder de knie heeft gekregen door twintigduizend schaakboeken uit zijn hoofd te leren.
In zijn showprogramma liet hij zien hoe ver deze aanpak hem heeft gebracht. Onder het oog van nauwlettende waarnemers, die naar vals spel moesten speuren, trof hij twee keer Rybka 4, de kampioen onder de computers. Slyusarchuk won de eerste partij en maakte de twee remise. Een wonder? Was een nieuw schaakgenie geboren, of hadden wij hier te maken met de Uri Geller van de 64 velden?
Aanvankelijk kon niemand een verklaring vinden, maar inmiddels is men op het internet begonnen aan wat tot een ontmaskering moet leiden. Grootmeester Yuri Drozdovsky, bij het evenement aanwezig als jurylid, heeft na aanvankelijk geloofd te hebben in de authenticiteit van Slyusarchuk, zijn twijfels geuit. Hij vindt het vreemd dat Rybka op enkele cruciale momenten een paar zwakke zetten heeft gedaan, zonder veel tijd te gebruiken. Tijdens de partij zou Slyusarchuk een paar opmerkingen hebben gemaakt, die erop wijzen dat hij niets van het spel begrijpt. Verder weigerde Slyusarchuk na afloop zijn zetten schaaktechnisch toe te lichten.
Verschillende verklaringen zingen al rond. Zo zou Slyusarchuk op de een of andere manier Rybka twee maal tegen zichzelf hebben laten spelen. De kans is dan altijd aanwezig dat Rybka met wit van Rybka met zwart wint. Hieronder volgen de twee partijen. Speel ze na en doe mee aan het grote ontmaskeringsspel.
Slyusarchuk-Rybka 4
1. e2-e4 c7-c5 2. Pb1-c3 e7-e6 3. Pg1-f3 Pb8-c6 4. d2-d4 c5xd4 5. Pf3xd4 Dd8-c7 6. g2-g3 a7-a6 7. Lf1-g2 Pg8-f6 8. O-O d7-d6 9. Tf1-e1 Lc8-d7 10. Pd4xc6 Ld7xc6 11. Pc3-d5 Le5xd5 12. e4xd5 e6-e5 13. Te1-e3!
Een verbluffend nieuwtje, al schijnt het eerder te zijn voorgekomen in een onbekend partijtje van Kramnik. Op dit moment zei Slyusarchuk dat hij dertig zetten vooruit kon zien en dat hij de partij ging winnen!
13. … Lf8-e7 14. Tc1-c3 Dc7-d7 15. a2-a4 O-O 16. a4-a5 Tf8-c8 17. Tc3-b3 Tc8-c4 18. Lg2-f1 Tc4-c7 19. Lc1-e3 Ta8-e8 20. Tb3-b4 e5-e4 21. Lf1-g2 Dd7-f5 22. c2-c3 Le7-f8 23. Dd1-b3 Df5-h5 24. Ta1-e1!
Allemaal even voorbeeldig gespeeld.
24. … Dh5xd5 25. Db3xd5 Pf5xd5 26. Tb4xe4 Te8xe4 27. Lg2xe4 Pd5xe3 28. Te4xe3 g7-g6 29. Lg2-d5! Tc7-c5 30. c3-c4!
Het eindspel, blijft ondanks de lopers van ongelijke kleur, zeer onaangenaam voor zwart.
30. … Tc5xa5
Verdedigt zich actief, maar dat heeft ook nadelen.
31. Te3-f3 b7-b6 32. Ld5xf7+ Kg8-h8 33. Lf7xg6 Lf8-g7 34. Lg6-e4 Lg7xb2
Rybka probeert zich zo goed mogelijk te handhaven, maar remise is nog steeds ver weg.
35. Tf3-f7 h7-h5 36. Le4-d5 b6-b5 37. c4xb5 a6xb5 38. Tf7-d7 Lb2-a3 39. Kg1-g2 La3-c5 40. f2-f4 Ta5-a7 41. Td7-d8+
Het blijft een kwelling voor zwart.
41. … Kh8-g7 42. Kg2-h3 Kg7-g6 43. Kh3-h4 Ta7-e7 44. Td8-g8+ Kg6-f6 45. Kh4xh5 Te7-h7+ 46. Kh5-g4 Th7xh2
Nog steeds staat het materieel gelijk, maar nog steeds verkeert zwart in grote problemen.
47. Tg8-f8+ Kf6-e7 48. Tf8-f7+ Ke7-e8 49. Tf7-b7 Ke8-d8
Met 49. … b4 50. Kg5 redde hij het ook niet, maar nu wint wit een pion – en de partij.
50. Tb7xb5 Th2-d2 51. Ld5-e4 Td2-d4 52. Kg4-f5 Td4-b4 53. Tb5xb4 Lc5xb4 54. Kf5-e6 Kd8-e8 55. f4-f5 Ke8-d8 56. g3-g4
en zwart gaf op
Andrey Slyusarchuk-Rybka 4
1. e2-e4 c7-c5 2. Pg1-f3 d7-d6 3. d2-d4 c5xd4 4. Pf3xd4 Pg8-f6 5. Pb1-c3 a7-a6
Hier zou Slyusarchuk hebben gezegd dat hij hoogstens op remise kon hopen.
6. Lc1-g5 Pb8-d7 7. f2-f4 e7-e5 8. Pd4-f5 Dd8-b6 9. Dd1-d2 Db6xb2
Gevaarlijk, maar kennelijk blaakt zwart van zelfvertrouwen.
10. Ta1-b1 Db2-a3 11. f4xe5 d6xe5 12. Lf1-c4 Da3-a5 13. O-O Da5-c5+ 14. Pf5-e3 b7-b5 15. Lc4-d5 Ta8-a7 16. Kg1-h1 Ta7-c7 17. Tb1-b3 h7-h6 18. Lg5-h4 b5-b4 19. Pc3-d1 a6-a5!
En volgens verschillende toeschuwers zou Slyusarchuk eerst de krankzinnige zet 19. … h5 hebben aangekondigd.
20. Pd1-b2 Lf8-e7 21. Pb2-d3 Dc5-b6 22. a2-a3 Pd7-c5 23. Pb3xc5 Db6xc5 24. a3xb4 a5xb4 25. Lh4-g3 Lf8-d6 26. Lg3-h4 Ld6-e7 27. Lh4-g3 Le7-d6 28. Lg3-h4 Ld6-e7
en remise door herhaling van zetten. Dat was van de kant van zwart een hogeschool verdediging. Maar er gebeurde hier iets vreemds, aldus het Oekraïense persbureau. Toen de remise werd aangekondigd en het publiek opstond om te applaudisseren, bleef Slyusarchuk enigszins verbouwereerd zitten. Kennelijk had hij niet begrepen dat én waarom de partij was afgelopen.
Zo was de stand van zaken, toen ik deze rubriek schreef. Ongetwijfeld zullen er verdere ontwikkelingen komen, waarbij de vraag zal zijn: hoe heeft Slyusarchuk het gedaan? Beelden van de bewuste televisie-uitzending kunt u onder meer vinden op de site Chessbase.
Het Parool, 7 mei 2010