Een diabolisch verzoek

Buitenhof

De Raad van State is het belangrijkste adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van ons land. De voorzitter is de Koningin, maar het echte werk wordt verricht door de vicevoorzitter, ook wel “de onderkoning van Nederland”  genoemd.

Binnenkort wordt de huidige vicevoorzitter Herman Tjeenk Willink zeventig en moet hij worden opgevolgd.

Het zou logisch zijn wanneer je voor zo’n functie de knapste jurist van het land neemt. Geen partijpoliticus, maar iemand die boven de partijen staat.

Maar zo gaat dat niet in Nederland.

De benoeming van een nieuwe vicevoorzitter geschiedde altijd in het geheim, waarbij het uitgangspunt was dat de grote politieke partijen elkaar bij afwisseling de functie gunnen. Momenteel is het CDA aan de beurt is, maar is dat wel reëel? Het CDA mag een invloedrijke partij zijn die overal strategische posities bezet, qua aanhang en zetelaantal is het CDA verkruimeld tot een kleine partij, die slechts in het centrum van de macht is gebleven dankzij de briljante manoeuvres van Maxime Verhagen.

Het zou daarom eerlijker zijn wanneer het CDA dit keer wordt overgeslagen bij de benoeming van een nieuwe onderkoning.

Misschien speelde deze overweging mee, toen Mark Rutte deze week tijdens een dinertje aan Job Cohen heeft gevraagd of hij de vicevoorzitter wil worden.

Op zichzelf is het curieus dat de minister-president en de fractieleider van de grootste oppositiepartij met elkaar tafelen, zoals dat ooit door Wiegel en Van Agt is gedaan. Graag zou ik willen weten of Rutte de functie heeft aangeboden dan wel aan Cohen heeft gevraagd te solliciteren, maar geen der partijen wil verdere mededelingen doen.

Maar afgezien daarvan, is het verzoek van Rutte diabolisch. Ik vermoed dat Cohen diep in zijn hart graag zou willen – dàt zou hij in elk geval goed kunnen – maar dat er voor hem geen ongelukkiger moment was om te vertrekken. Dat zou worden opgevat en als de erkenning dat hij als fractieleider heeft gefaald.

Als een slager die zijn eigen worst niet vreet, zat er voor Cohen niets anders dan te weigeren, zodat Mark Rutte in al zijn ruimhartigheid de handenvrij kreeg om alsnog iemand uit het CDA te benoemen, iemand dus uit zijn eigen coalitie.

Slim, bijna doortrapt, gespeeld van Rutte.

Vier jaar geleden ging de strijd tussen de CDA’ers Donner en Hirsch Ballin, maar een kabinet dat gedoogd wordt door de PVV kan zich geen benoeming van de kritische Hirsch Ballin  permitteren.

En wie blijft er dan over voor de post?

PHDonner

Inderdaad: Piet Hein Donner, de minister van Binnenlandse Zaken.

Maar hoe voorkom je dat de minister van Binnenlandse Zaken gaat meebeslissen over zijn eigen aanstelling bij de Raad van State?

Dan doe je als een jurylid die even op de gang gaat staan als zijn eigen boek aan de orde komt. Je geeft de kwestie in handen van een ander, in dit geval de minister van Justitie Ivo Opstelten. En die plaatst een advertentie, waarop alleen maar gekken solliciteren, omdat iedereen toch wel weet wie het wordt.

En dan benoem je na lang wikken en wegen gewoon degene die allang vaststond: Piet Hein Donner. En dat noem je transparantie. Geheim of openheid, in Nederland is het resultaat altijd hetzelfde.

Buitenhof, 16 oktober 2011.