Het einde van de weekbladen

Columns

Er is een tijd geweest, jongens en meisjes, dat je op woensdag naar de kiosk rende om de weekbladen te kopen. De weekbladen vertegenwoordigden de top van de Nederlandse journalistiek. Altijd stond er iets in dat de moeite waard was: een reportage, een polemiek, of een opzienbarend interview met een minister.

Een columnist bij een weekblad was een opinion leader die meningen verkondigde, die door anderen werden overgenomen. De weekbladen gaven nieuwe trends aan en liepen voorop in het maatschappelijk debat.

Er is een tijd geweest, jongens en meisjes, dat de weekbladen groeiden en bloeiden. Naast Elsevier ter rechter zijde had je Vrij Nederland, de Haagse Post en de Groene Amsterdammer aan de linker kant. Ook herinner ik mij de wekelijkse verschijning van opiniebladen als de Nieuwe Linie , De Tijd en Accent. Op het hoogtepunt was de oplage van Vrij Nederland zo’n 130.000, bijna net zo veel als die van Elsevier. Bij HP is een feestje gevierd, omdat men de 50.000 was gepasseerd.

Er is een tijd geweest, jongens en meisjes, dat de weekbladen blaakten van zelfvertrouwen. Ik weet nog dat Rinus Ferdinandusse, de toenmalige hoofdredacteur van VN, mij vroeg een stuk te schrijven over een of ander onderwerp. Verbaasd zei ik dat zo’n beetje alle andere bladen daar al over hadden bericht, waarop hij antwoordde: “Dat maakt niets uit, wij doen het toch beter”. Vrij Nederland beschouwde zichzelf als een pantsertrein die, naar alle kanten vurend, door een vijandelijk landschap reed. De Haagse Post was een trend op zichzelf en Elsevier bediende volk, vaderland en Oranje.

Die tijd, jongens en meisjes, is al lang niet meer. De Nieuwe Linie en Accent zijn verdwenen, terwijl De Tijd is opgegaan in de HP. En deze week werd bekend dat HP/De Tijd helemaal ophoudt te bestaan als een papieren weekblad. In april gaat dit magazine verder als maandblad. Daarnaast komt er een uitgebreid website die de merknaam digitaal moet uitdragen.

Haagsche Post

Vanuit commercieel oogpunt lijkt het een logische stap. De laatste drie jaar heeft HP/De Tijd zo’n 10.000 abonnees verloren, een derde van zijn bestand. De poging van uitgever Audax om HP/De Tijd te verplatten door Jan Dijkgraaf en zijn Debielenclub binnen te halen, heeft averechts gewerkt. Audax heeft die fout erkend, maar in dit tijdsgewricht haal je weglopers niet zo maar terug. Dan moet je met cadeautjes beginnen. NRC/Handelsblad geeft zelfs hele I-pad’s weg, als je in godsnaam maar abonnee blijft.

Ook met Vrij Nederland, ooit de spreekbuis van links Nederland, gaat het slecht. De oplage is inmiddels gedaald tot beneden de 40.000. Villamedia meldde deze week dat dit een nieuwe reorganisatie betekent voor VN. Er gaan weer redacteuren uit, of vertrekkende redacteuren worden niet vervangen, wat op hetzelfde neerkomt. Verschillende malen heb ik ervoor gepleit om VN en HP/De Tijd te laten fuseren, om zo aan de linker zijde een serieus alternatief voor Elsevier te ontwikkelen. Vooral voor VN was zoiets onbespreekbaar. Nu is het te laat voor zo’n fusie, waardoor er een reële kans is dat beide bladen in de toekomst zullen verdwijnen.

De neergang van de weekbladen  is verlopen via een tweetrapsraket. De eerste klap werd uitgedeeld door de dagbladen, die met eigen bijlagen kwamen. Dat zijn een soort weekbladen in het klein. Die klap was misschien nog te overleven geweest, als daar de digitale revolutie niet overheen was gespoeld. Ineens voelden de weekbladen als een ouderwets medium, dat overal te laat arriveerde. Bracht een weekblad een onderwerp dan was het op het internet al uitvoerig uitgekauwd. Op een oppervlakkige manier misschien, maar toch.

Het slagveld overziende, blijft er één weekblad fier overeind: de Groene Amsterdammer.

Bravo!

De oplage van wat altijd het kleinste weekblad is geweest, stijgt abonnee voor abonnee. Misschien wordt de 20.000 wel eens bereikt. Het meest van alle weekbladen is De Groene dicht bij zichzelf gebleven, een uitdrukking die ik van Paulien Cornelisse vast niet mag gebruiken.

Het Parool, 11 februari 2012