Raak Van Raak met een tomaat

Beweringen en bewijzen

Met enige regelmaat, maar vooral tegen de verkiezingen, verschijnen boekjes waarin Nederlandse politici “hun wereldbeeld” uiteenzetten. Soms, maar niet altijd, komt er een ghostwriter aan te pas.

Tomaat sp

Hoogdravende teksten zijn het meestal niet, al staan ze vol met woorden als “uitdaging”, “solidariteit” of “sociale diversiteit”. Populair is ook het containerbegrip “de samenleving”, al of niet in combinatie met “maakbaar”.

Jan Marijnissen, Femke Halsema, Wouter Bos, Alexander Pechtold hebben allemaal zulke dunne boekjes geschreven. Even is er een hype, maar dan leest niemand ze meer. Vooruit – wanneer heeft u voor het laatst dat brievenboek van Jan Peter Balkenende opgeslagen om nog eens na te kijken wat de toenmalige premier aan Harry Mulisch heeft geschreven?

En eerlijk is eerlijk: de enige Nederlandse politici die de laatste jaren wat dikkere boeken hebben geschreven, zitten aan de rechterkant van het spectrum: Frits Bolkestein, Martin Bosma en Geert Wilders.

Aan het plankje dunne boekjes van Nederlandse politici kan een nieuw exemplaar worden toegevoegd: Op zoek naar vrijheid, een filosoof in de politiek van Ronald van Raak, de huisideoloog van de Socialistische Partij.
Een filosoof in de politiek, je bent al snel geneigd aan Socrates en Plato te denken. Maar die kom je bij Van Raak niet tegen. Wel Erasmus en Spinoza, zij het met de diepgang van een platboot. Het meeste van het weinige dat hij over hen schrijft, vind je ook in de Wikipedia. En dan al die kalenderwijsheden!

“Mensen willen geen keuzevrijheid maar zeggenschap”.

“Politici hebben zichzelf in de boeien geslagen, (…) maar wij hebben ook de sleutel in handen”.

“Vrijheid is niet het begin, maar het eindpunt in de politiek”.

‘Wie niet weet wie hij is, weet ook niet wat hij vindt”.

Enzovoort.

Dat laatste lijkt me sowieso lariekoek. Nooit zal iemand weten wie hij is, want een mens kan alles waarnemen, behalve zichzelf. Dat laatste zei Hume, om ook maar eens deftig een filosoof te citeren.

Veel onzin schrijft Van Raak over Domela Nieuwhuis, die hij “de eerste socialist in de Tweede Kamer” noemt. Maar Domela had aan socialisten juist een hekel. Hij was secretaris van de Sociaal Democratische Bond (SDB), beschouwde zichzelf als een anarchist, en kwam in het parlement voor de Friese Volkspartij. Daarbij was hij een notoire antisemiet, zoals in de juist verschenen biografie Ferdinand Domela Nieuwenhuis, een romantische revolutionair te lezen valt. Het lijkt mij onverstandig om via Domela tot “een reflectie op het parlement” te komen. Via Ronald van Raak trouwens ook niet, want hij blijft steken in de aanbeveling dat “elke politieke partij een eigen weg moet kiezen” en ook nog eens “een eigen vorm van optreden en een eigen toon van discussiëren” moet ontwikkelen.

Toe maar! Alsof dat niet romantisch revolutionair is.

Ronald van Raak

Van enige serieuze reflectie op het belangrijkste verkiezingsissue – Europa – is bij Van Raak geen sprake. Wie Emile Roemer de afgelopen dagen in de Kamer bezig zag, moest wel concluderen dat ze bij de SP van de economische problemen in Europa totaal geen benul hebben. Vrij logisch in een land waar een volksvertegenwoordiger voor de staartdeling 10:3 een hulplijn nodig heeft – over parlementaire reflectie gesproken. Veel verder dan dat bankiers de schuldigen zijn van de huidige crisis, is de SP nooit gekomen. Zo veel is er sinds de negentiende eeuw niet eens veranderd, al had Domela het tenminste nog over “Joodsche bankiers”.

Roemer denkt het ei van Columbus gevonden te hebben in het aanzetten van geldpers. Gewoon eurootjes bijdrukken. “De VS, Groot-Brittannië en Japan kiezen ook voor die oplossing”, zei Roemer, wat hem op een hoongelach in de Tweede Kamer kwam te staan. Het is inderdaad bijzonder grappig dat Roemer uitgerekend de drie meest kapitalistische landen aanvoert als voorbeelden om na te volgen. Ik denk dat de oude Willem Drees een rolberoerte had gekregen, als men onder hem de geldkraan flink had opengedraaid.

Wat Domela ervan zou hebben gedacht, weet ik niet. Die zat er zijn hele leven warmpjes bij. Het ging pas mis toen hij verkeerd belegde in Australische goudmijnen. Maar toen waren zijn volgelingen er snel bij om “de Messias aan zijn kruis” met een inzameling toch nog een onbekommerde ouwe dag te bezorgen . Daar kwam geen overheidspensioen aan te pas. Domela werd op Driehuis Westerveld gecremeerd. Crematie was toen officieel nog verboden, maar de Arbeiders Vereniging voor Lijkverbranding trok zich daar niets van aan.

de Volkskrant, 28 juni 2012. Zie ook voor reacties.