Van de tomaat, het rode zusje van het rotte ei, hoorde je weinig meer

Beweringen en bewijzen

De druiven zijn zuur voor de Socialistische Partij. Wekenlang stond de partij hoog in de peilingen en even leek het erop dat de SP de grootste zou worden. De Brabantse socialisten roken de macht en probeerden de indruk te wekken dat er  met de partij viel samen te werken.

Roemer tomaatijs

De tomaat, het symbool waarmee je  vijanden bekogelt, verdween op de achtergrond. Gooien deden ze er niet meer mee. Ze maakten er ijsjes van. Een beetje vreemd van smaak, maar toch. De tomaat, het rode zusje van het rotte ei, transformeerde tot een lekkernij waar ieder kind aan likken wil.
Strategisch waren er meer aanpassingen.

Met bestuurders op lokaal niveau was prettig te besturen, zo kregen wij te horen. Er waren plaatsen waar de SP zelfs met de VVD een samenwerkingsverband was aangegaan. De oudeheer Wiegel kwam daarvan getuigen en toen hij samen met de oudeheer Marijnissen op de televisie verscheen, leek het een klassenreünie.

Voorzichtig werd de vraag opgeworpen: zou het kunnen een coalitie met zowel de VVD als de SP erin?

Ook inhoudelijk veranderde er het een en ander. Het koningshuis werd omarmd, verhoging van de AOW-leeftijd bleek niet langer onbespreekbaar en ook ten aanzien van Europa bleken de standpunten ineens vloeibaar. Ze waren bij de SP tegen en toch ook weer niet. Met boetes vanuit Brussel zouden ze hun gat afvegen en toch ook weer niet. Intussen maakte Emile Roemer zijn entree als toekomstig premier. Breed lachend en keurig in het pak. Geen tomaat te zien.
En toen kwamen de verkiezingen. Het werden vijftien zetels, nul zetels winst. Als de campagne nog een week had geduurd, waren het er misschien maar tien of vijf geweest.

De uitslag moet een verwoestend effect op de SP hebben gehad. Aanvankelijk wilde de partijfilosoof  Ronald Van Raak niet van “een teleurstelling” weten. “Wij hebben brons gehaald”, zei hij bleekjes. Maar zelfs dat klopt niet. De PVV kreeg 950.263 stemmen, terwijl de SP op 909.853 bleef steken. Het brons ging dus naar Wilders en de SP kwam niet eens op het podium.

Vorige week kreeg ik veel reacties op mijn opmerking dat liberalen en sociaaldemocraten nooit elkaars vijanden zijn geweest. “Den Uyl zou zich omdraaien in zijn graf”, schreef een lezer. Maar wie de beelden van het debat tussen Den Uyl en Wiegel nog eens bekijkt, ziet tegenstanders maar geen vijanden. Dat is een enorm verschil. Grote wijken in Amsterdam zijn aangelegd door de sociaaldemocraat Wibaut en de liberaal Treub. De straten die hun namen dragen, liggen nog altijd in elkaar verlengde.

Kerenski

Historisch beschouwd zitten de grootste vijanden van de sociaaldemocraten altijd aan hun linkerzijde: de marxisten, de communisten, de stalinisten, de trotskisten en de maoïsten. Dat was al zo toen Kerenski (zie foto) in 1917 een democratie in Rusland wilde vestigen en dat is altijd zo gebleven. Als sociaaldemocraten worden uitgescholden voor ruggengraatloze verraders of voor lakeien van het (bank)kapitaal die niets anders doen dan hun beloften te breken, dan weet je bijna zeker dat de kritiek van links komt.

Voor de SP, die maoïstische wortels heeft, zal het de komende tijd heel moeilijk worden om niet terug te vallen in de vertrouwde retoriek jegens haar traditionele vijand. De SP voelt zich gepiepeld door Samson. Wie het jargon een beetje kent, proeft nu al de verbittering. Volgens Roemer heeft hij de stemmen die hem toebehoren alleen maar aan Samson “uitgeleend”.

Maar ja, als je zo begint te redeneren, kun je ook wel zeggen dat Roemer bij eerdere verkiezingen stemmen van Samson heeft gestolen. Stel je voor dat de rechtmatige eigenaar bij de dief zijn fiets komt opeisen en dan te horen krijgt dat hij de fiets voor een bepaalde tijd mag teruglenen. Het is nou juist de kern van de democratie dat stemmen nooit iemands eigendom zijn. Je kunt ze wel kopen, of misschien zelfs lenen, maar dan is tegelijkertijd de democratie om zeep gebracht. Eigenlijk vreselijk dat zoiets in het parlement wordt beweerd.

Een andere opmerking, dit keer van Marijnissen, toont ook duidelijk de afkomst van de SP. Marijnissen voorspelde dat de sociaaldemocraten bij nieuwe verkiezingen de tol zullen betalen, waaraan hij toevoegde: “En dan zijn wij niet vergeten wat er nu is gebeurd”. Zo sprak ook Mao toen hij aan de Grote Mars begon. En zo sprak de maffiabaas tegen de agent toen de lading cocaïne werd ingerekend.

Pas op, de volgende keer weten wij je te vinden.

de Volkskrant, 25 september 2012