De pannenkoeken van de Publieke Omroep

Columns

Er is een tijd geweest, jongens en meisjes, dat een eindeloze discussie werd gevoerd over de spelling. Die werd namelijk elk jaar door een deftige commissie van Nederlanders en Vlamingen veranderd. Daarom schrijven wij nu “pannenkoek”  in plaats van “pannekoek”.

Ook schijn je tegenwoordig “Noord-Hollandse” te moeten spellen, terwijl ik op de lagere school – okay, basisschool – nog met veel moeite heb geleerd die woorden aan elkaar te schrijven: Noordhollandse.

In de discussie laaiden de gemoederen hoog op. Harry Mulisch heeft over de spellingkwestie nog eens een polemisch boekje geschreven met de titel: Soep lepelen met een vork geschreven. Wat Dolf Kohnstamm het commentaar ontlokte: “Hep je Soep lepelen met een vork al bestudeert? Het is wel teitrovent”.

Aan al die onzin hebben wij het Nationale Dictee overgehouden, dus helemaal voor niets is de strijd niet geweest. Toen uiteindelijk het besef terugkeerde dat spelling ook maar gewoon een afspraak is, zakten de emoties weg. De spelling is godzijdank alweer een tijdje onaangeraakt gebleven, al weet je het in Nederland nooit. Elk moment kan weer iemand opstaan, die beweert dat het toch pannekoek moet zijn.

NPO

Wat bij de spelling heeft plaatsgevonden, is bij de Publieke Omroep ook al jaren aan de gang. De laatste 25 jaar is er voortdurend aan het omroepbestel gemorreld. Dat de verzuiling zijn grootste tijd heeft gehad en dat verandering hard nodig is, zo veel is wel duidelijk. De ellende zit hem meer in de manier waarop alles gaat: een pannenkoekje hier en een pannekoekje daar. Pappen en nat houden. Geen enkele politieke partij durft een BBC-achtig model voor te stellen, laat staan een begin te maken met de uitvoer daarvan . De macht van de omroepen is weliswaar teruggebracht, maar zijn weer andere bestuurslagen voor in de plaats gekomen. Mij is wel eens voorgerekend dat van het totale budget van de omroep nog geen derde naar de programma’s gaat.

Wij zijn nog maar nauwelijks bekomen van de plannen van staatssecretaris Medy van der Laan, of  staatssecretaris Dekker heeft weer een nieuwe stap gezet. Geen echte stap, maar weer zo’n hupje. Het gevolg is uiteraard veel onrust. Zo lang ik aan programma’s van de publieke omroep meewerk, heb ik nooit anders meegemaakt dan dat tot op het laatst in het duister wordt getast over wat er in het volgende seizoen te gebeuren staat. Blijft het programma op hetzelfde tijdstip, op dezelfde dag, of wordt het misschien helemaal opgeheven? Ligt ergens een visie, heeft iemand nog een idee, was het nou 2014 of 2015, dat wij die serie gingen maken? Ojee, toch in 2016, tenminste als de netmanager ermee akkoord gaat.

De laatste jaren heb ik onderdak gevonden met de Human, een integere omroep waarbij je wel eens iets kunt maken zonder eindeloos te moeten lullen. Anders dan RKK, de Joodse of Boeddhistische omroepjes vertegenwoordigt de Human een grote, steeds groeiende groep van geseculariseerde Nederlanders, dat zich bij geen zuiltje thuis voelt. In zijn nood is de Human inmiddels ingetrokken bij de VPRO, inderdaad de omroep waarmee hij de meeste ideologische overeenkomsten vertoont.

In plaats van alle omroepen op te heffen en een Nederlandse BBC te beginnen, heeft staatssecretaris Dekker alleen de kleintjes opgeheven, waartoe ook de Human behoort.

Bedankt, Dekker!

Het toverwoord is nu “kwaliteit”. Ik voorspel eindeloze discussies over de kwaliteitsnormen waaraan programma’s moeten voldoen. Ik voorzie ook extra bestuurslagen die over deze en aanpalende problemen gaan vergaderen. Het enige voordeel is dat het vast tot 2023 gaat duren. En dan is alles weer anders.

Ik zie veel beren op de weg, maar bovenal veel voorbijrollende pannenkoeken.

Het Parool, 9 december 2012