Crying over Scotland

Beweringen en bewijzen

Lang geleden bezocht ik met een vriend in Parijs een tentoonstelling van Gustave Doré. Wij liepen in gepaste bewondering langs de werken van deze grote kunstenaar, die zo vaak als illustrator wordt weggezet.

Doré 4

Bij een van de zalen wachtte ons een verrassing. Daar hingen ineens de schilderijen die Doré tussen 1874 en 1881 had gemaakt van de Schotse Hooglanden.

Het waren manshoge landschapsdoeken van een ongekende schoonheid. Schilderijen van landschappen zijn meestal saai. Vaak spat de landerigheid ervan af. Je voelt de verveling van de schilder, die dit slechts heeft gedaan omdat het nu eenmaal hoort bij een kunstzinnige traditie. Slechts grote schilders als Hobbema en Turner slagen erin hun eigen talent en karakter in hun landschappen neer te leggen. Doré is ook zo’n schilder.

Ter plekke besloten wij bij een volgende gelegenheid naar Schotland te reizen om op te zoek te gaan naar die welhaast mystieke landschappen van Doré. En zo passeerden wij niet lang daarna voorbij Newcastle de Engels-Schotse grens.

Sindsdien ben ik vele malen in Schotland geweest. Het land en zijn bewoners hebben mij nooit teleurgesteld. Sindsdien heb ik ook vele malen de lof van Europa’s mooiste land bezongen: “Houdt u van de Noorse fjorden? Ga naar Schotland. Houdt u van de Zweedse wouden? Ga naar Schotland. Houdt u van de Zwitserse Alpen? Ga naar de Highlands. Houdt van de Finse meren? Ga naar Loch Oich. Houdt u van de Hollands wolken? Ga naar Ulapool en kijk omhoog. Houdt u van
cognac. Drink malt whisky!”.

Doré 3

Hoewel ik mij een Europeaan voel, hoop ik dat de Schotten zich in het komende referendum zullen uitspreken voor afscheiding. Die Engelsen verdienen die Schotten helemaal niet. In alle opzichten zijn de Schotten superieur aan de Engelsen. De Schotten zijn aardig en gastvrij, terwijl de Engelsen arrogant en geborneerd zijn. Als een Engelsman jou uitnodigt en je staat een paar dagen later voor zijn deur, dan zal hij je onmiddellijk duidelijk maken dat dit bedoeling niet is. Geldwolven, dat zijn de Engelsen ook, al zullen zij de eersten zijn om te beweren dat geld niet gelukkig maakt. Wilt u een literair inkijkje hebben in de Engelse ziel lees dan Monoloog van een anglofoob, waarin Willem Frederik Hermans messscherp uitlegt de Engelse vrouw, spichtig als zij is, ook in bed niets voorstelt. Hermans lijkt het volledig eens te zijn met Bertrand Russell, die eens heeft gezegd dat je over niets mag generaliseren, behalve over de Engelsen.

Dat het in Schotland altijd regent en dat de Schotten gierig zijn, is ook een kwaadaardige mythe die door de Engelsen in stand wordt gehouden.

De Engelsen zijn een volk zonder enige ruggengraat. Een week voor het referendum, als de stemmers voor afscheiding lijken te winnen, ineens een grote mate van zelfstandigheid beloven, zoals Cameron deze week deed, dat is wel een heel lafhartige wijze van politiek bedrijven. En dan nog al die pseudo-dreigementen dat Schotland bij een “ja” niet mag toe treden tot de Europese Unie. Dierbare Schotten, trap er niet in! Als jullie toch voor Londen stemmen, zal Cameron nog dezelfde week al zijn beloften breken.

De enige oplossing waarbij de Britse eenheid bewaard kan worden, ligt erin wanneer de Engelsen onderdanig aan de Schotten smeken of zij misschien bij Schotland mogen blijven. Het Hoger- en het Lagerhuis moet dan wel naar Edinburgh verhuizen en de City kan naar Glasgow gaan, maar ik zie dat nog niet één, twee, drie gebeuren. Daar zijn die Engelsen veel te dom en te egocentrisch voor.

In 1995 was ik in Inverness , toen net de film Braveheart uitkwam met Mel Gibson in de hoofdrol als de Schotse vrijheidsstrijder William Wallace (1272-1305). Het was een hele belevenis om die film in een Schotse bioscoop te zien. Elke Engelse kop die viel onder het zwaard van Mel Gibson werd in de zaal met een ovationeel applaus begroet. No mercy voor die Engelsman die met opengesneden buik over de grond rolde. En dat in 1995! Ineens begreep ik dat de gevoelens hier veel dieper zijn dan bij ons ten aanzien van de Spanjaarden. Ik kan mij nauwelijks voorstellen dat een Nederlandse publiek bij een speelfilm op de banken gaat staan als hertog Alva een schop in zijn kloten krijgt.

Geef de Schotten en de Catalanen, en voor mijn part ook de separatisten in de Oekraïne, hun eigen landje. Eén land, één leider, één God, dat moeten wij helemaal niet willen.

de Volkskrant, 17 september 2014