The Max Pam Globe

Arme Harry

Maar meneer

Reageren, mits serieus, kan onderaan de pagina bij Maar Meneer. Ook voor aanvragen lezingen en optredens.

NIEUW: Nagekomen ingezonden brief van Maarten Spanjer – plus nieuwe ingezonden brieven – zie onderaan de pagina.

Op mijn stukje in Het Parool – Spreek voor je zelf, man! – kwam een ingezonden brief van Harry de Winter zelf.

Grappig, Harry dacht dat hij bedolven zou worden onder lof en toejuichingen vanwege zijn heldhaftige houding. Dat viel een beetje tegen. lees verder

De wet op de smalende Googlelastering

Columns

Godsbewijzen bestaan in alle soorten en maten. Zo is er het ontologisch godsbewijs van Anselmus (1033-1109), die ervan uitging dat wat de mens kan bedenken ook werkelijk moet bestaan. Dan heb je het kosmologisch bewijs dat ervan uitgaat dat alles een oorzaak heeft en een gevolg. Maar ergens moet ook een eerste oorzaak zijn, en die noemen wij God. lees verder

Get the spirit!

Invallen

In het Nederlands Dagblad lees ik dat de gemeente Amsterdam met Pinksteren een festival van de kerken gaat subsidiëren met veertig duizend euro. “Get the Spirit!”, gaat het festival heten, want Pinksteren is – zoals sommigen misschien nog weten – het feest van de Heilige Drie-eenheid: de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.

Op Pinksteren wordt de uitstorting van de Heilige Geest herdacht, een mystiek gebeuren dat misschien wel het meest duistere leerstuk is van het christelijk geloof. Hoe in de drie tegelijkertijd één kan zijn, is met geen logica te verklaren. De filosoof Frits Staal heeft eens beweerd dat juist de Drie-eenheid het christendom tot zo’n irrationeel geloof maakt. lees verder

De dreiging is gevaarlijker dan de uitvoering

Beweringen en bewijzen

Deze column werd in de Volkskrant geschreven, de dag voordat Fitna uitkwam, maar is nog opmerkelijk actueel.

Een bekende schakerswijsheid luidt: “De dreiging is gevaarlijker dan de uitvoering”. Er wil mee gezegd worden dat je met de uitvoering van een bepaalde zet beter nog even kunt wachten. Zo lang de zet nog niet is gedaan, moet je tegenstander er altijd rekening mee houden en dat zal hem ongeduldig, geïrriteerd en onvoorzichtig maken.

Aan deze wijsheid is zelfs een anekdote verbonden die aan verschillende grootmeesters is toegeschreven, maar die zich vermoedelijk in 1927 heeft afgespeeld tijdens het internationale toernooi van New York. lees verder

Vier sterren voor kleine kroketten

Boeken etc

Made in Rotterdam
Verzamelde gedichten van Vaandrager, bezorgd door Martin Bril en Hans Sleutelaar
Uitgever: Bezige Bij
Sterren: * * * *

Soms heb ik wel eens de indruk dat Rotterdam beter zorgt voor zijn schrijvers en dichters dan Amsterdam. Het mag waar zijn dat Rotterdam een harde stad is, waar de normale gang van zaken bestaat uit vroeg opstaan en noest werken, maar dat neemt niet weg dat Rotterdam zich ook graag toont als een stad van kunst en cultuur.

De Rotterdammers hebben hun eigen kunstblad, Passionate, dat zelfs bij Athenaeum op het Amsterdamse Spui verkrijgbaar is. lees verder

Kwik, kwek, kwak, Kester en Martin

Boeken etc

Dahlia’s en sneeuw
Kester Freriks
Uitgeverij: Conserve
Sterren: * *
Foute man
Martijn Meijer
Uitgeverij: Nieuw Amsterdam
Sterren: * *

Aan de leiband van het boekenweekthema – van die dingen die voorbijgaan – zagen wij veel oude mensen passeren, vooral op de televisie. Het hoogtepunt kwam bij Pauw & Witteman met de verschijning van Jan Blokker, Henk Hofland en Harry Mulisch. Het drietal zou zo langzamerhand op tournee kunnen gaan: als Kwik, Kwek en Kwak op leeftijd.

Jan Blokker was verre weg het meest aan het woord, maar hij kwam af en toe wat moeilijk over. lees verder

Roken is gevaarlijk voor de carrière

Beweringen en bewijzen

Wie, zoals ik, er wel eens van droomt dat Nederland als 51ste staat aan de Verenigde Staten wordt toegevoegd, vraagt zich uiteraard ook af op welke presidentskandidaat hij in dat geval zou stemmen. De keus is bijzonder moeilijk.

Ik ben voor John McCain, omdat ik voor oude mensen ben. Ik ben voor Hillary Clinton, omdat ik voor vrouwen ben. En ik ben voor Barack Obama, omdat ik voor zwarten ben. Stemmen op Amerikaanse presidentskandidaten is stemmen op persoonlijkheden. In Nederland staat altijd wel een purist op, die met een toegeknepen mond beweert “dat het om de inhoud” gaat, maar de Amerikaanse kiezers weten wel beter. lees verder

Spreek voor jezelf, man!

Columns

Toen ik de advertentie las die Harry de Winter op de voorpagina van de Volkskrant had geplaatst, wist ik onmiddellijk dat Harry nog diezelfde avond bij Pauw & Witteman zou aanschuiven. Om de inhoud van de advertentie zou het nauwelijks gaan – het is nu eenmaal televisie – maar wel veel over Harry zelf. Harry is een kleurrijke figuur, een vat vol tegenstrijdigheden. lees verder

Van de dode en de nieuwe Fischer

Schaken

Op 9 maart j.l. zou Bobby Fischer 65 jaar geworden zijn. Schaakliefhebbers hebben dat op hun eigen wijze gevierd, getuige de talloze reacties die er na zijn dood op het internet zijn verschenen.

Voor wie nog geïnteresseerd is in de begrafenis van Fischer verwijs ik naar www.chessville.com, een site waarop de tekst staat van de toespraak die Gudmundur G. Thórarinsson, een vriend van Bobby, in de kerk heeft gehouden. Er zijn ook allerlei foto’s te zien van de dienst, die door zo’n vijftien mensen is bijgewoond. lees verder

Sociaaldemocratische tradities

Buitenhof

Om meteen helder te zijn: debat zonder polarisatie bestaat niet. Om überhaupt met elkaar te kunnen discussiëren, heb je verschillende standpunten punten nodig. En het innemen van die verschillende standpunten heet nu eenmaal: polariseren. Waarmee nog helemaal niet is gezegd dat er geen nuances bestaan, of dat het onnodig zou zijn spelregels van beleefdheid en fair play in acht te nemen.

Toen Wouter Bos onlangs opriep tot een heftig debat over integratie, waarbij zijn partijgenoten eens moesten ophouden met “dat gezeur over de toon”, leek me dat bijna een open deur. Heftige debatten zijn onlosmakelijk verbonden met wat de filosoof Karl Popper de open samenleving heeft genoemd. Niettemin kwamen oude PvdA-mastondanten, zoals Jan Pronk en Ruud Vreeman, tegen hun leider in het geweer. Zo zei Ruud Vreeman: “Je polariseert over ontslagrecht, niet over religie”.

Met die opmerking plaatst Ruud Vreeman zich heel duidelijk buiten de sociaaldemocratische traditie. Reeds aan het einde van de negentiende eeuw discussieerden sociaaldemocraten met grote heftigheid over kwesties van kerk en staat. In zaken van cultuur en religie betoonden sociaaldemocraten zich bijzonder strijdbaar en de tegenstellingen liepen soms zo hoog op dat studenten aan de Universiteit van Nijmegen zongen: “Jongens, laat je schoenen lappen om die socialisten dood te trappen”.

Goeie ouwe tijd, toen men zich nog niet zo bekommerde om de toon van het debat. Wij kijken er nu met vertedering op terug. (Zie spotprent Albert Hahn)

Na de Tweede Wereldoorlog werd binnen sociaaldemocratische kring heftig gedebatteerd over de doorbraakgedachte, die de antithese tussen gelovigen en ongelovigen moest overbruggen. De reactie kwam met het bisschoppelijke mandement van 1954, waarin onder meer werd verordonneerd dat katholieken niet langer naar VARA-programma’s mochten kijken.
Ja, katholieke kijkers naar Buitenhof – deze VARA, VPRO, NPS-productie – wat u nu doet was in 1954 nog verboden!

Toen ook die strijd was gewonnen, moeten socialisten hebben gedacht dat de thema’s cultuur en religie te onbelangrijk waren om nog langer over te discussiëren. Socialistische bibliotheken, kranten en uitgeverijen werden opgeheven. De arbeiders botaniseerden niet meer. Zij gingen ook niet meer naar de opera, maar naar de Europa Cup.

Het biefstuksocialisme werd geïntroduceerd, een nieuwe term die inhield dat er werd gedebatteerd en gepolariseerd over een loonsverhoging van 1,2 of 1,3 procent. En nu mag men, volgens het sociaaldemocratische amendement van oud-vakbondsman Ruud Vreeman, alleen nog debatteren en polariseren over het ontslagrecht.

In feite heeft het biefstuksocialisme geleid tot een algehele verwaarlozing van een sociaaldemocratische politiek inzake cultuur en religie. De gevolgen daarvan zijn overal zichtbaar, want wat was bijvoorbeeld de belangrijkste culturele gebeurtenis van de afgelopen week?

Het terugkopen van de voetbalrechten door de publieke omroep.

Geen sociaaldemocraat heeft zich ook maar een moment afgevraagd of het misschien verstandiger was geweest al dat publieke geld niet zo zeer aan te wenden ter amusement, maar ter verheffing van de kansarme en minder geïntegreerde groepen.

Daarom stel ik voor om rond Ruud Vreeman een museum te bouwen over de geschiedenis van de sociaaldemocratie. Wij zetten Ruud dan als symbool op een bank, met een grote biefstuk zijn op schoot en wij laten hem dan voor eeuwig voetbal kijken, slechts in de rust onderbroken door een fijne reportage over het ontslagrecht.

Buitenhof, 16 maart 2008

De Mini en de Hummer

Invallen

De mens is tot het goede geneigd, maar soms wordt het hem wel erg moeilijk gemaakt. Zo keek ik onlangs naar een aflevering van het televisieprogramma Zembla, dat ging over de aansporing om milieuneutraal – of klimaatneutraal – te handelen.

Eerlijk gezegd was het milieuneutrale handelen grotendeels aan mij voorbij gegaan, maar dankzij Zembla begreep ik dat het een poging is om de CO2-uitstoot te compenseren door bijvoorbeeld de aanplant van bomen. Dat lijkt een loffelijk streven, waar niet alleen overheidsvertegenwoordigers maar ook heel wat zakenlui en kunstenaars zich voor hebben ingezet. lees verder

Fantomen van de goudvissenkom

Beweringen en bewijzen

De motie van de Partij van de Dieren waarin voor wordt gepleit voor een verbod op de goudvissenkom mag lachwekkend lijken, maar mij heeft dat voorstel toch aangezet tot enige zelfreflectie.

Al van jongs af aan ben ik door vissen gefascineerd geweest. Nog altijd kan ik geen markt passeren of ik voel mij aangetrokken tot de viskramen. Ook kan ik in een viswinkel minuten lang staren naar een bassin met levende forellen, maar helaas kom je die tegenwoordig nog maar zelden tegen. Groot was mijn geluk toen ik in China terecht kwam in restaurant met meters lange aquaria, vol met soorten vis die hier nooit ter consumptie worden aangeboden. lees verder

In het hart van de literatuur

Boeken etc

Verscheur deze brief!
Willem Frederik Hermans & Gerard Reve, een briefwisseling
Uitgever: Bezige Bij
Sterren: * * * *

Toen Willem Otterspeer mij een paar jaar geleden vertelde dat hij integraal de briefwisseling de briefwisseling tussen Willem Frederik Hermans en Gerard Reve had gelezen, schijn ik zoiets te hebben uitgeroepen als: “Potverdomme, jij wel!”.

Natuurlijk had Otterspeer als biograaf van Hermans het volste recht om die brieven te lezen, maar ik twijfelde eraan of het mij ooit zou geworden een blik te slaan in de correspondentie waarvan ik vermoedde dat zij behoort tot het hart van onze naoorlogse literatuur. lees verder

Lange tenen aller landen, verenigt u!

Columns

Het is misschien niet tot ons seculiere land doorgedrongen, maar vorig jaar heeft de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties een resolutie aangenomen, waarin wordt aangedrongen op een globaal verbod op godslastering. Mocht die resolutie wereldwijd tot wet worden verheven dan mag u nooit meer “godverdomme!” roepen als u met een hamer op uw duim slaat. lees verder

Lucifer in het hooi

Maar meneer

Op Lucifer in het hooi, de weblog van Gerrit Komrij, las ik het onder meer het volgende: “Ook mensen die slim heten te zijn, diepere denkers dan de verslaggevers van de dag, luisteren slecht.

Toevallig las ik, enige tijd geleden alweer, op de website van Max Pam dat ik gezegd zou hebben, tijdens een gelegenheid waar ook Max Pam aanwezig was, dat de site Geen Stijl de ‘opvolger’ zou zijn van W.F. Hermans. lees verder

Een miljoen pianomannen

Boeken etc

Boekenweekgeschenk: De pianoman
Henk Bernlef
Boekenweekessay: Laat me niet alleen
Renate Dorrestein
Uitgever: Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek

Het leven mag voorbij gaan gelijk een snelle vliet, maar de Boekenweek gaat nooit verloren. Sinds 1932 probeert men een week lang het boek onder de aandacht van het grote publiek te brengen, en zo langzamerhand mag men toch van een traditie spreken. Hulde aan Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek! Er is in het verleden wel propaganda gemaakt voor minder sympathieke doelen.
lees verder

Koop Deense waar dan helpen wij elkaar

Beweringen en bewijzen

Wanneer u nog geen vakantieplannen heeft, mag ik u dan aanbevelen naar Denemarken te gaan. Denemarken is niet alleen een land met bijzonder aardige mensen, maar ook met een sympathiek, bijna zachtmoedig landschap.

In het vriendelijk glooiende schiereiland dat Jutland heet, wuift het groene helmgras de oceaan tegemoet als een eeuwige groet van Denemarken aan de wereld. Het standaardwerk van dr. H.D. de Vries van Reilingh heet niet voor niets: Denemarken oase in Europa. Wie voor Denemarken kiest, kan zich zowel lichamelijk als geestelijk laven aan een hoog ontwikkelde cultuur. lees verder

Weg met de raksisten!

Columns

Onlangs heeft minister Hirsch Ballin voorgesteld de woorden “allochtoon” en “autochtoon” af te schaffen, omdat ze stigmatiserend zouden zijn. Het streven verschijnselen anders te benoemen, zodra zij een onaangenaam gevoel oproepen, is een algemeen menselijke behoefte. Bekend is de Werdegang van het woord tuberculose, dat via tbc tenslotte is afgekort tot tébé.
lees verder

Graag afficheert Nederland zich als racistisch

Invallen

Onlangs heeft de Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie (ECRI) een rapport over Nederland uitgebracht, waarin wordt geconcludeerd dat racisme en intolerantie in ons land zijn toegenomen.

Nu is er met die commissie iets vreemds aan de hand en in het bijzonder met haar werkwijze. Zo zegt de Commissie dat het rapport niet tot stand is gekomen op grond van “onderzoek of getuigenverslagen”, maar dat het gaat om analyses. lees verder

Bobby Fischer en Fidel Castro

Schaken

Door het terugtreden van Fidel Castro als Il Comandante moest ik denken aan het Cubaanse schaakleven.

Dat bestaat nog steeds, met als traditionele hoogtepunt de jaarlijkse Capablanca Memorial, die sinds 1962 wordt gehouden. De glorie van de beginjaren is er een beetje vanaf, maar nog altijd weet dat toernooi sterke grootmeesters te trekken. Zo won Vassily Ivansjoek, de nummer twee op de wereldranglijst, in 2007. Voor Fidel Castro is het schaakspel altijd een probaat middel geweest om reclame te maken voor de socialistische revolutie. lees verder

De revolutionairen zijn verkalkt.

Beweringen en bewijzen

Fidel Castro (81) is opgevolgd door zijn broer Ráoul Castro (76), wat je niet echt een machtswisseling kunt noemen. De revolutionairen zijn oud en verkalkt geworden.

Een uitgeteerde Fidel Castro in een ziekenhuisbed is bijna even onvoorstelbaar als Marilyn Monroe achter een rollator. Ook Marilyn Monroe zou nu 81 zijn. Wat geen Amerikaanse president is gelukt, Castro te verslaan, wordt nu uitgevoerd door de tijd “in zijn oneindig zachte dwang”. Vorige week verhaalde Bert Wagendorp over Art van Iperen (1954-2001), die als buitenlandredacteur van deze krant voor elke reis naar Cuba een interview aanvroeg met Il Commandante. lees verder

Het had nog mooier gekund

Boeken etc

Snijpunt
Nelleke Noordervliet
Uitgever: Augustus
Sterren: * * *

Snijpunt, de nieuwe roman van Nelleke Noordervliet, ligt op het snijpunt van vele verhalen en gebeurtenissen. De roman begint met een mes en eindigt met een mes. De roman begint met een verwonding en eindigt met een zelfmutulatie. De roman begint in Nederland en eindigt in Italië.

De roman begint realistisch en eindigt surrealistisch.

In feite bestaat Snijpunt uit twee romans die door een editor door elkaar heen zijn gesneden. Zo vol zijn de 370 pagina’s dat je als lezer soms het gevoel krijgt dat je je aan het overeten bent. De ene gang is nog niet opgediend of de andere staat al weer klaar, ongeveer zoals in La Grande Bouffe van Marco Ferreri. lees verder

Henk Romijn Meijer: the public is a lost case

Columns

De schrijver Henk Romijn Meijer, die deze week op 79-jarige leeftijd is overleden, citeerde graag de uitspraak van de Amerikaanse dichter Robert Lowell: “The public is a lost case”. Het publiek is een verloren zaak. De waarheid ervan heeft Romijn Meijer zelf bij verschillende gelegenheden ondervonden. lees verder